Powiatowa Biblioteka Publiczna w Szydłowcu, zachęca do zapoznania się z publikacją pt. Ziemia Odrowążów. Pomiędzy Pilicą a Górami Świętokrzyskimi. Publikujemy dla Państwa fragmenty dotyczące historii oraz turystyki w regionie i zapraszamy do pogłębionej lektury wersji drukowanej.
Historia Ziemi Odrowążów zaczyna się w czasach Bolesława Krzywoustego, kiedy Szaweł Odrowąż, za zasługi wojenne, otrzymał od króla dobra wokół Końskich. Odrowążowie, pochodzący z Moraw lub Śląska, okazali się godni miana możnych.
Urodzony około 1160 roku już w Końskich Iwo Odrowąż doszedł do stanowiska kanclerza Leszka Białego, a następnie biskupa krakowskiego. Był postacią wielką i dla Polski znaczącą. Kształcony w Paryżu, nawiązał kontakty z liczącymi się w Europie zgromadzeniami klasztornymi i sprowadził do Polski dominikanów oraz cystersów, nadając im dobra
w Małopolsce. Cystersi, osadzeni w Mogile, Sulejowie i Wąchocku, przynieśli na te tereny wysoką kulturę rolną i techniczną, nadając mocny impuls działalności osadniczej w dobrach biskupów krakowskich.
Iwo Odrowąż wybudował w roku 1224 w Końskich kościół pod wezwaniem św. Mikołaja, ustanawiając tutejszą parafię. Pamiątką po tamtym kościele jest romański tympanon wbudowany w portal gotyckiej kolegiaty. Zapoczątkowana przez Iwo Odrowąża mocna więź łącząca obszary pomiędzy Pilicą, Czarną i Kamienną z ośrodkiem władzy królewskiej
i kościelnej na Wawelu, kontynuowana z sukcesem przez kolejnych przedstawicieli rodu Odrowążów, nadała charakter tej ziemi na kolejne wieki.
Biskupem krakowskim został w roku 1242 również Jan Prandota z Białaczowa, herbu Odrowąż, doradca Bolesława Wstydliwego. To on doprowadził do kanonizacji Biskupa Stanisława w Asyżu. Lokował miasta: Iłżę, Kielce i Sławków.
W kolejnych stuleciach tworzyła się coraz silniejsza sieć osadnicza i administracja królewska oraz kościelna, a ród Odrowążów rozgałęział się na Białaczowskich, Chlewickich, Dembińskich, Koneckich, Szydłowieckich i inne familie pieczętujące się wspólnym herbem Odrowąż, przedstawiającym strzałę na łuku.
Ich przedstawiciele zarządzali swoimi rycerskimi folwarkami, brali udział w wyprawach wojennych, piastowali urzędy świeckie i kościelne. Odciskali swoje ślady na tej ziemi, pozostały po nich zabytki kultury materialnej – zamki i pałace, kościoły oraz dawne zakłady przemysłowe.
Ważną częścią historii Ziemi Odrowążów i źródłem jej bogactwa, była rozwijana od średniowiecza działalność wydobywania i przetwarzania rud żelaza, a także eksploatacja tutejszych piaskowców, z których największą sławę uzyskały piaskowce szydłowieckie.
Źródłem bogactwa dla tutejszej szlachty – ale także i rosnącej liczby rzemieślników
i specjalistów, stały się inwestycje w przemysł metalurgiczny. Rejon pozostał północną częścią największego kiedyś zagłębia metalurgicznego ziem polskich – Staropolskiego Okręgu Przemysłowego.
Począwszy od końca XVIII wieku tutejsze lasy dawały wielokrotnie schronienie oddziałom walczącym w obronie niepodległości Polski. Insurekcja kościuszkowska, powstanie styczniowe, wojna obronna 1939 i akcja „Burza” – liczne są tutejsze mogiły żołnierskie, pamiątki bitew i potyczek. Szczególnie żywa jest na tej ziemi pamięć o Hubalu, ostatnim żołnierzu Września 1939.
Rejon Opoczna stał się ośrodkiem szczególnego kultywowania tradycji ludowych. Widać to na jarmarkach w Opocznie, w licznych muzeach orz izbach regionalnych. Pawie pióra, kiedyś ozdoba rycerskiej zbroi, obecnie odnajdywane są w wyrobach artystów ludowych.
W ten sposób historię i współczesność łączy herb rodowy Odrowążów – ikona Ziemi Odrowążów.
[…]
Walory krajobrazowe – lasy, rzeki, zbiorniki wodne – oraz bogata historia Ziemi Odrowążów z wieloma cennymi zabytkami kultury i przyrody, to dla turystów podstawa atrakcyjności tego obszaru.
Turyści korzystają od dawna z sieci szlaków pieszych – głównie w części południowej
i wschodniej. Uzupełniają je ścieżki edukacyjne i spacerowe w rejonie Przysuchy. Całość Ziemi Odrowążów przecina trasa szlaku Partyzanckiego im. mjr Hubala, łączącego Szydłowiec z Szańcem Hubala pod Anielinem i prowadzącego przez miejsca związane
z historią oddziału oraz inne, ciekawe i warte zobaczenia.
W ostatnim czasie coraz bardziej popularna staje się turystyka rowerowa i rośnie liczba tras rowerowych – na przykład w lasach koneckich i dolinie Radomki. Kajakarze mają do dyspozycji nie tylko popularną Pilicę, ale też bardziej wymagającą, atrakcyjną Drzewiczkę. Amatorzy rekreacji nad wodą mają w czym wybierać. W dolinach rzek, na ogół wśród sosnowych lasów, powstało wiele zalewów o piaszczystych plażach: Jezioro Domaniowskie, Jezioro Sielpiańskie, Jezioro Drzewickie, Wąglanka-Miedzna i inne. Jest plaża nad rozległym Jeziorem Sulejowskim, są kąpieliska, wypożyczalnie sprzętu wodnego, a po większych akwenach można pływać żaglówkami.
Funkcje turystyczne i biznesowe łączą ośrodki konferencyjne, wykorzystujące zabytkowe pałace i parki – na przykład w Chlewiskach, Domaniowie, Rusinowie.
Agroturystyka rozwija się równomiernie na całym obszarze, dając duży wybór krajobrazów
i atrakcji amatorom zbierania grzybów, wędkarzom i turystom rowerowym. Dla tych ostatnich szczególnie korzystne jest rozpoczynanie wędrówek od Opoczna, gdzie znajduje się stacja PKP (ok. 1 godziny jazdy koleją z Łodzi i Warszawy).
Biura informacji turystycznej działają w Końskich i Szydłowcu. W Opocznie i Przysusze rolę tę pełnią Wydziały Promocji Starostw Powiatowych…
Po więcej szczegółów zapraszamy do książki.
