W toku analiz treści zawartych w regionalizmach, zgromadzonych przez Powiatową Bibliotekę Publiczną w Szydłowcu, udało się nam znaleźć kilka ciekawostek, które pokazują historię naszego miasta i jego okolic w nieco innym świetle. Wybraliśmy dla Was nasz subiektywny „top 6”.
CIEKAWOSTKA NR 1!
Krzysztof Szydłowiecki był jednym z głównych architektów ugody z Habsburgami, zwieńczonej zjazdem trzech monarchów w Wiedniu. W spotkaniu tym wzięli udział: Zygmunt I Stary - król Polski i wielki książę Litwy, Władysław II Jagiellończyk - król Czech i Węgier, brat Zygmunta I Starego oraz Maksymilian I Habsburg - cesarz rzymski i twórca potęgi swojego rodu, któremu Papież Juliusz II zezwolił tytułować się cesarzem bez koronacji papieskiej. Był on dziadkiem Karola V, który był z kolei wnuczkiem Izabeli I Katolickiej. Wsławiła się ona (oprócz ustanowienia inkwizycji) wsparciem wypraw Krzysztofa Kolumba przez Atlantyk, które doprowadziły do odkrycia Ameryki w 1492 roku. Karol V zasłynął zaś z tego, że jego koronacja na cesarza rzymskiego, była ostatnią przeprowadzoną przez papieża. Krzysztof Szydłowiecki utrzymywał liczne kontakty z najwybitniejszymi umysłami ówczesnej Europy. Świadczy o tym zachowana korespondencja z Erazmem z Rotterdamu.
CIEKAWOSTKA NR 2!
Dnia 6 VII 1607 r. na polach między Guzowem a Orońskiem, miała miejsce bitwa wojsk koronnych liczących 7 tys. rycerstwa, dowodzonych przez hetmanów: Karola Chodkiewicza, Stefana Żółkiewskiego i Jakuba Potockiego, z rokoszanami Mikołaja Zebrzydowskiego, wojewody krakowskiego. Była to zbrojna reakcja szlachty przeciwko królowi Zygmuntowi III i jego zabiegom o wzmocnienie władzy i pozycji dynastii; jednym z dowódców rokoszan był Janusz Radziwiłł.
Żółkiewski 4 lipca 1610 roku w słynnej bitwie pod Kłuszynem odniósł swe największe zwycięstwo, pokonując oddziałem 2700 husarzy (wspomaganych przez 200 piechurów) armię rosyjską liczącą 30 tys. żołnierzy, wspieraną przez korpus szwedzki liczący 5 tys. wojska, po czym na dwa lata zajął Moskwę. Wziął do niewoli cara Wasyla Szujskiego i jego dwóch braci. Był zwolennikiem osadzenia na tronie moskiewskim syna króla Zygmunta III Wazy - Władysława - oraz unii między Polską a Moskwą. 28 sierpnia 1610 r. podpisał układ z bojarami, mocą którego królewicz Władysław został ogłoszony carem Rosji. Na obrady sejmu 29 października 1611 roku uroczyście sprowadził jeńców z rodu Szujskich (zdetronizowanego cara Wasyla IV i jego dwóch braci), których zmusił do złożenia hołdu Zygmuntowi III Wazie.
CIEKAWOSTKA NR 3!
Anna z Zamoyskich Sapieżyna - ostatnia prywatna właścicielka zamku oraz miasta Szydłowiec - 17 maja 1828 roku sprzedała dobra szydłowieckie (miasto, 22 wsie i folwarki) Skarbowi Państwa za sumę 2 554 454 złp. Pozostała jednak przy tytule hrabiny szydłowieckiej, dziedziczonym w rodzinie Sapiehów. Jej nauczycielem był Stanisław Staszic, który został uznany za symbol utworzonego przez Polską Akademię Nauk - Panteonu Polskich Wynalazców i Odkrywców - obok Mikołaja Kopernika, Marii Skłodowskiej-Curie oraz Ignacego Łukasiewicza. Staszic pełnił również rolę zarządcy dóbr szydłowieckich. To on nakłonił Annę do małżeństwa z bliskim współpracownikiem Napoleona Bonaparte - Aleksandrem Sapiehą. Niewiele jednak brakowało, by została ona żoną Tadeusza Kościuszki.
W latach 40. XIX wieku wyjechała na stałe do Paryża. Z jej funduszy rodzina Czartoryskich kupiła Hotel Lambert, będący głównym ośrodkiem Wielkiej Emigracji i emigracyjnego obozu politycznego. Gościli w nim m.in. Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki.
Rodzina Czartoryskich posiadała budynek do 1975 roku. Wtedy to kupił go baron Guy de Rothschild. W 2007 roku środowiska polonijne oraz przedstawiciele polskiego parlamentu próbowali przekonać ówczesny polski rząd do odkupienia budynku i otworzenia tam specjalnego polskiego ośrodka. Hotel Lambert ostatecznie trafił w ręce emira Kataru Hamada ibn Abd Allaha Al Saniego. Paryski konserwator zabytków nie zezwolił na jego radykalną przebudowę. Decyzja francuskiej minister kultura pozwoliła jednak na ograniczony zakres zmian w architekturze obiektu. Od 2022 roku pałac należy do francuskiego miliardera - Xaviera Niela - który w Polsce jest większościowym udziałowcem jednej z największych sieci komórkowych.
CIEKAWOSTKA NR 4!
Szydłowiec w 1849 r. liczył 3784 mieszkańców. Dla porównania: Radom - 9192, Kielce - 4472, Końskie - 3760, Opoczno - 3121, Przysucha - 2894.
Dzisiejszy Szydłowiec liczy 11 837 mieszkańców, Radom - 196 005, Kielce - 181 200, Końskie - 17 514, Opoczno - 21 060, Przysucha - 6008.
Powyższe dane jednoznacznie pokazują, jak bardzo rozwinęły się na tle Szydłowca zwłaszcza takie miasta, jak Radom i Kielce. W 1849 roku Radom miał tylko niecałe 2,5 razy więcej mieszkańców, dziś ma ponad 16,5 razy więcej ludności. Kielce były kiedyś zaledwie 1,18 razy większe demograficznie, dziś są 15,3 razy większe.
CIEKAWOSTKA NR 5!
Witold Trzeciakowski, który uruchomił i prowadził założoną przez jego ojca, również Witolda- fabrykę wyrobów metalowych Podkowiak w Szydłowcu - negocjował redukcję zadłużenia zagranicznego Polski. Dzięki jego staraniom dług ten zmniejszono o połowę. Nie przyjął propozycji objęcia stanowiska premiera tzw. „rządu technicznego” w okresie transformacji ustrojowej ani wicepremiera w rządzie Mieczysława F. Rakowskiego. Współpracował ściśle ze słynnym miliarderem Georgem Sorosem. Odmówił realizacji w naszym kraju programu reform gospodarczych Jeffreya Sachsa.
CIEKAWOSTKA NR 6!
Związana z Szydłowcem była premier Ewa Kopacz, w 2015 roku uplasowała się na 40. miejscu rankingu „100 najbardziej wpływowych kobiet świata”, opublikowanym przez prestiżowy magazyn ekonomiczny „Forbes”. Wyprzedziła w nim tak znane postaci, jak królowa Elżbieta II, która zajęła 41. miejsce czy Angelina Jolie, którą sklasyfikowano na 54. pozycji.
Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o mało eksponowanych faktach z historii naszego miasta, zapraszamy do lektury regionalizmów, znajdujących się w Powiatowej Bibliotece Publicznej w Szydłowcu.
